4.11.2024
W Niemczech rok 2024 przyniósł konsumentom i przedsiębiorcom duże wyzwania gospodarcze, wynikające z utrzymującej się recesji oraz wzrostu niepewności ekonomicznej. Spowolnienie gospodarcze wpływa na ograniczenie wydatków gospodarstw domowych i stawia pod znakiem zapytania trwałość wzrostu konsumpcji. Jednakże w czwartym kwartale tego roku, w przededniu okresu świątecznego, widoczne są pierwsze oznaki odbicia. Jak wynika z najnowszych danych niemieckiego Związku Handlu Detalicznego, indeks nastrojów konsumenckich odnotował niewielki wzrost, co może świadczyć o rosnącej skłonności Niemców do zakupów.
Powolne odbicie nastrojów konsumenckich: Wzrost, ale wciąż niskie poziomy
Po miesiącach spadków nastrojów, listopad przyniósł lekką poprawę. Jak pokazują dane opublikowane przez Związek Handlu Detalicznego (HDE), wskaźnik optymizmu konsumentów osiągnął poziom najwyższy od kwietnia 2022 roku. Aktualnie wynosi on -18,3 punktu, co jest wzrostem o 2,7 punktu w stosunku do października. Chociaż nadal są to wartości ujemne, wskazują one na wyraźną poprawę w porównaniu do wcześniejszych miesięcy, kiedy to wskaźnik nastrojów konsumentów oscylował wokół rekordowo niskich wartości.
Indeks nastrojów konsumenckich, publikowany co miesiąc przez HDE na podstawie badań przeprowadzanych wśród 1 600 respondentów, obejmuje pytania dotyczące skłonności do wydatków, poziomu oszczędności, a także postrzegania sytuacji finansowej. Wyniki te pełnią funkcję prognostyczną na kolejne trzy miesiące, a ich ostatnie odczyty wskazują, że skłonność konsumentów do oszczędzania nieznacznie maleje, co sprzyja odbiciu skłonności do wydatków.
Wzrost zapotrzebowania na usługi kurierskie w okresie świątecznym
Okres świąteczny to tradycyjnie czas wzmożonego zapotrzebowania na usługi kurierskie. Z danych niemieckiej branży kurierskiej, ekspresowej i paczkowej (KEP) wynika, że w listopadzie i grudniu 2024 roku wolumen przesyłek wzrośnie o około 1–3% w porównaniu do ubiegłego roku, osiągając około 735 milionów paczek. To wzrost o 10 milionów przesyłek w stosunku do roku 2023, co świadczy o utrzymującym się zapotrzebowaniu konsumentów na zakupy online, szczególnie w okresie przedświątecznym.
Ruch w segmencie B2C (zakupy konsumenckie) ma szczególnie silny wpływ na wzrost wolumenu przesyłek. Prognozy wskazują na około 435 milionów paczek, które zostaną dostarczone bezpośrednio do domów konsumentów, co stanowi wzrost o 3,6% w porównaniu z rokiem ubiegłym. Z kolei segment B2B (między przedsiębiorstwami) boryka się ze spadkiem wolumenu przesyłek, co jest spowodowane ogólną recesją i niższym popytem w sektorze biznesowym.
Aby sprostać rosnącym potrzebom w okresie przedświątecznym, branża KEP w Niemczech planuje zwiększenie zatrudnienia o dodatkowych 18 000 pracowników oraz wykorzystanie 10 000 dodatkowych pojazdów. To pokazuje, jak ważny jest rynek e-commerce i usługi kurierskie, nawet w obliczu spowolnienia gospodarczego.
Wskaźniki ekonomiczne: recesja, ale także pozytywne sygnały
W trzecim kwartale roku niemiecka gospodarka zaskoczyła lekkim wzrostem PKB na poziomie 0,2%. To niewielkie odbicie, które jednak pozwoliło Niemcom uniknąć technicznej recesji, która miałaby miejsce przy dwóch kolejnych kwartałach ze spadkiem PKB. Wzrost był wynikiem zwiększonych wydatków publicznych oraz konsumpcji prywatnej, które wspierały gospodarkę. Niemniej jednak prognozy na czwarty kwartał są umiarkowanie pesymistyczne, a wiele instytucji, w tym niem. Bank Federalny (Bundesbank), przewiduje jednak stagnację gospodarki do końca roku.
Październik przyniósł również wzrost bezrobocia, które wyniosło 6%, a liczba osób bez pracy wzrosła o 27 000 w porównaniu z poprzednim miesiącem. Jest to efekt osłabienia koniunktury oraz zwiększonej liczby bankructw firm, co negatywnie wpływa na stabilność rynku pracy.
Zmiana preferencji konsumentów: Wzrost znaczenia jakości i zrównoważonego rozwoju
Pomimo trudnej sytuacji ekonomicznej niemieccy konsumenci wykazują rosnące zainteresowanie jakością oraz zrównoważonym rozwojem przy podejmowaniu decyzji zakupowych. Jak wynika z raportu Score Media Group, aż 64% respondentów ocenia swoją sytuację finansową jako dobrą lub bardzo dobrą. To przekłada się na większą skłonność do wybierania produktów wysokiej jakości, a także zakupów pochodzenia lokalnego i ekologicznego.
Ponadto coraz popularniejsze stają się nowoczesne formy zakupów, takie jak „Click & Collect” (zamów online, odbierz w sklepie), z których korzysta 65% badanych. Około 64% klientów wyraża także zainteresowanie opcją „Click & Reserve”, co pokazuje, że konsumenci w Niemczech cenią elastyczność w dokonywaniu zakupów. Wzrost zainteresowania ekologią odzwierciedla się także w większym zainteresowaniu produktami ekologicznymi oraz bardziej świadomym podejściu do mody – aż 53% konsumentów unika zakupów typu „fast fashion” na rzecz trwalszych i bardziej ekologicznych produktów.
Kontekst europejski: Niemcy na tle innych gospodarek strefy euro
Sytuacja gospodarcza Niemiec kontrastuje z kondycją innych krajów strefy euro, gdzie odnotowano lepsze wyniki. Hiszpania, której gospodarka opiera się na silnym sektorze turystycznym, zanotowała wzrost PKB o 0,8% w trzecim kwartale 2024 roku, a gospodarka Francji również odbiła się dzięki zwiększonym wydatkom na usługi rekreacyjne związane z organizacją Olimpiady.
Na tle tych państw Niemcy wyróżniają się słabym wzrostem gospodarczym, co sprawia, że kraj ten plasuje się w dolnej części rankingu wzrostu w strefie euro. Na koniec roku prognozowany jest spadek niemieckiego PKB o 0,2%, co wskazuje na słabnącą pozycję niemieckiej gospodarki na tle krajów takich jak Hiszpania czy Francja.
Perspektywy na przyszłość: oczekiwania na rok 2025
Prognozy na rok 2025 są umiarkowanie pozytywne, choć różnią się między sobą. Rząd niemiecki przewiduje wzrost PKB o 1,1%, licząc na ożywienie gospodarki i wyjście z długotrwałej stagnacji. Niemiecka Izba Przemysłowo-Handlowa (DIHK) jest jednak bardziej ostrożna, spodziewając się braku wzrostu lub nawet dalszej stagnacji. Sytuacja ta odzwierciedla rozbieżne oczekiwania co do przyszłości niemieckiej gospodarki, w której odbicie będzie zależeć od stabilizacji na rynku pracy oraz poprawy sytuacji finansowej gospodarstw domowych.
Podsumowanie: umiarkowany optymizm i wyzwania w czwartym kwartale
Choć w listopadzie nastąpiła poprawa nastrojów konsumentów, pozostają oni ostrożni wobec wyzwań gospodarczych. Mimo lekkiego odbicia w postrzeganiu sytuacji finansowej i skłonności do zakupów, wiele zależy od dalszych zmian na rynku pracy i stabilności finansowej. Wzrost znaczenia jakości i ekologii w decyzjach zakupowych sugeruje, że niemieccy konsumenci będą preferować produkty trwałe i zrównoważone.
Dla polskich przedsiębiorców działających na rynku niemieckim wnioski te są szczególnie istotne. Warto skupić się na ofercie produktów wysokiej jakości oraz ekologicznych, które cieszą się rosnącym zainteresowaniem niemieckich konsumentów.
