4.10.2024
28 grudnia 2024 roku wejdą w życie zaktualizowane przepisy unijne, dotyczące urządzeń radiowych, które obejmą szeroki wachlarz bezprzewodowych urządzeń elektronicznych, takich jak smartfony, tablety, kamery cyfrowe czy słuchawki. Zmiany te wynikają z nowelizacji Dyrektywy (UE) 2014/53 (RED) oraz Dyrektywy (UE) 2022/2380, a ich celem jest zwiększenie jednolitości wśród urządzeń dostępnych na rynku oraz poprawa ochrony konsumentów i zmniejszenie generowania odpadów elektronicznych.
Wprowadzenie do Dyrektywy RED i zmiany na 2024 rok
Dyrektywa RED to rozporządzenie, które reguluje wprowadzanie do obrotu urządzeń radiowych, które wykorzystują fale radiowe do komunikacji lub radiolokacji. Zgodnie z tą dyrektywą, wszystkie urządzenia, które emitują lub odbierają fale radiowe, podlegają ścisłym wymogom dotyczącym zgodności z przepisami UE, w tym obowiązkowi oznakowania CE i spełnienia norm technicznych.
Od 28 grudnia 2024 roku wejdą w życie nowe wymogi dotyczące wszystkich nowych urządzeń radiowych. Te przepisy wprowadzą obowiązek wyposażenia urządzeń w złącze USB typu C, umożliwią konsumentom zakup urządzeń bez ładowarki, oraz nałożą obowiązek podawania szczegółowych informacji dotyczących ładowania i kompatybilności na stronach produktowych.
Produkty objęte nowymi przepisami
Dyrektywa obejmuje szeroki wachlarz urządzeń, które korzystają z technologii bezprzewodowej (Wi-Fi, Bluetooth itp.), w tym:
- Smartfony
- Tablety
- Aparaty / kamery cyfrowe
- Bezprzewodowe słuchawki i zestawy słuchawkowe
- Głośniki przenośne
- Czytniki e-booków
- Konsole do gier przenośnych
- Nawigacje GPS
Warto zaznaczyć, że niektóre urządzenia, takie jak ładowarki do słuchawek sprzedawane osobno, nie są objęte nowymi przepisami.
Wyjątki od obowiązku stosowania Dyrektywy RED
Mimo szerokiego zakresu urządzeń objętych nowymi przepisami, istnieje kilka kategorii produktów, które zostały wyłączone z wymagań Dyrektywy RED. Należą do nich m.in.:
- Laptopy, w tym notebooki, ultrabooki i konwertowalne laptopy. Dla nich obowiązek wejdzie w życie dopiero w kwietniu 2026 r.
- Urządzenia radiowe używane przez radioamatorów: Wyłączone są zestawy do samodzielnego montażu oraz urządzenia zbudowane i zmodyfikowane przez radioamatorów do użytku własnego. Warunkiem jest, aby te produkty nie były udostępniane na rynku.
- Wyposażenie statków: Urządzenia objęte dyrektywą Rady 96/98/WE, dotyczącą wyposażenia statków, nie podlegają przepisom Dyrektywy RED.
- Produkty lotnicze: Części i akcesoria do statków powietrznych, regulowane na mocy art. 3 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 216/2008, także są wyłączone z tej dyrektywy.
- Zestawy kontrolne: Produkty przeznaczone dla specjalistów do badań i eksperymentów w ośrodkach badawczo-rozwojowych nie podlegają wymogom RED.
Wyjątki te mają na celu ograniczenie regulacji dla specjalistycznych urządzeń, które nie są powszechnie dostępne na rynku konsumenckim lub są używane w specyficznych warunkach.
Co z produktami, które zalegają w magazynach?
Jednym z wyzwań dla producentów i sprzedawców związanych z wprowadzeniem nowych regulacji jest kwestia urządzeń, które już znajdują się w magazynach i nie spełniają nowych wymagań. Zgodnie z przepisami:
- Produkty wyprodukowane przed 28 grudnia 2024 roku i już wprowadzone na rynek unijny, mogą być sprzedawane bez konieczności dostosowania ich do nowych wymogów. Oznacza to, że urządzenia zalegające w magazynach, które zostały wyprodukowane przed tą datą, nie muszą być wycofywane z rynku.
- Produkty wyprodukowane po tej dacie będą musiały spełniać nowe wymogi. Oznacza to, że sprzedawcy i dystrybutorzy muszą być świadomi, że wprowadzenie do sprzedaży urządzeń niespełniających nowych norm będzie nielegalne, a oferty takich produktów zostaną usunięte z rynku przez organy nadzoru.
Dla firm, które mają duże zapasy starszych produktów, istnieje kilka strategii, aby uniknąć strat finansowych, takich jak intensyfikacja sprzedaży przed wprowadzeniem nowych przepisów lub sprzedaż tych produktów na rynkach poza Unią Europejską, gdzie te przepisy nie obowiązują.
Implementacja Dyrektywy RED w prawie krajowym – Polska i Niemcy
Dyrektywy unijne, takie jak RED, muszą zostać wdrożone do krajowego porządku prawnego przez każde państwo członkowskie. Zarówno Polska, jak i Niemcy wprowadziły odpowiednie zmiany, aby dostosować swoje przepisy do unijnych wymogów dotyczących urządzeń radiowych.
Implementacja w Polsce
W Polsce Dyrektywa RED została wprowadzona w życie poprzez Ustawę o zgodności urządzeń radiowych z 30 kwietnia 2016 roku, która dostosowuje polskie przepisy do wymogów unijnych. Ustawa ta zobowiązuje producentów, importerów i sprzedawców do przestrzegania norm dotyczących oznakowania produktów, oceny zgodności oraz obowiązku umieszczania informacji o kompatybilności urządzeń radiowych. Polska dostosowuje przepisy również na poziomie szczegółowych rozporządzeń, np. w zakresie zgodności z wymaganiami dotyczącymi emisji radiowej i kompatybilności elektromagnetycznej.
Zgodnie z nowymi wymogami, od 28 grudnia 2024 roku na terenie Polski każdy producent i sprzedawca będzie musiał przestrzegać regulacji dotyczących złącza USB-C, sprzedaży urządzeń bez ładowarki oraz obowiązku informacyjnego na stronach produktowych.
Implementacja w Niemczech
Niemcy, jako jeden z kluczowych rynków UE, również dostosowały swoje przepisy zgodnie z Dyrektywą RED. Niemieccy producenci i sprzedawcy aktywni w Niemczech muszą przestrzegać rygorystycznych przepisów dotyczących oceny zgodności, certyfikacji oraz oznakowania CE.
Niemcy przywiązują szczególną wagę do ochrony konsumentów, co oznacza, że od grudnia 2024 roku wprowadzenie produktów niespełniających nowych standardów będzie skutkowało natychmiastowym zakazem sprzedaży. Niemieckie organy nadzoru rynku (Bundesnetzagentur) mają również prawo do nakładania surowych sankcji na podmioty, które nie przestrzegają nowych wymogów.
Nowe wymagania obowiązujące od 28 grudnia 2024 roku
Obowiązkowy port USB typu C 🔌
Jedną z najważniejszych zmian, które wejdą w życie w grudniu 2024 roku, jest obowiązek wyposażenia wszystkich nowych urządzeń radiowych w port USB typu C. Ma to na celu ułatwienie ładowania różnych urządzeń za pomocą jednego kabla oraz ograniczenie liczby ładowarek, co przyczyni się do zmniejszenia ilości elektrośmieci. Ponadto, każde urządzenie, które wymaga ładowania z mocą powyżej 15 W, będzie musiało obsługiwać standard USB Power Delivery (USB PD), co pozwoli na szybsze i bezpieczniejsze ładowanie.
Możliwość zakupu bez ładowarki 🛒
Nowe przepisy nakładają na producentów obowiązek umożliwienia zakupu urządzeń bez ładowarki. Celem jest zmniejszenie liczby niepotrzebnie produkowanych ładowarek, które często są już posiadane przez konsumentów. W praktyce oznacza to, że każdy sprzedawca będzie musiał oferować zarówno wersję urządzenia z ładowarką, jak i bez niej. Na stronach produktowych będą musiały znaleźć się informacje o dostępności ładowarki w zestawie.
Obowiązkowe oznakowanie i informacje na stronach produktowych 📊
Od grudnia 2024 roku sprzedawcy będą musieli umieszczać szczegółowe informacje o możliwościach ładowania urządzeń na stronach produktowych. Informacje te będą musiały obejmować minimalną i maksymalną moc ładowania (wyrażoną w watach) oraz informację, czy urządzenie obsługuje standard USB PD. Na stronach produktowych pojawią się piktogramy, które ułatwią konsumentom identyfikację urządzeń zgodnych z ich potrzebami.
Zgodność z normami technicznymi ⚙️
Każde urządzenie radiowe będzie musiało spełniać normy techniczne dotyczące kompatybilności z kablem USB oraz złączem USB typu C, zgodnie ze standardem IEC 62680-1-2. Celem jest zapewnienie, że konsumenci będą mogli korzystać z jednego kabla do ładowania różnych urządzeń, co zmniejszy potrzebę posiadania wielu różnych ładowarek.
Wymagania od 2016 roku – kontynuacja
Regulacje dotychczasowe, które obowiązują od 13 czerwca 2016 roku, dotyczą m.in.:
- Oznakowania CE na produktach, co świadczy o ich zgodności z normami unijnymi.
- Przeprowadzania oceny zgodności i sporządzania deklaracji zgodności.
- Udostępniania instrukcji i informacji bezpieczeństwa konsumentom.
- Monitorowania rynku i reagowania na ewentualne niezgodności.
- Rejestracja urządzeń elektronicznych (WEEE), rejestracja opakowań
Podmioty gospodarcze (producent, jego upoważniony przedstawiciel, jeżeli ma zastosowanie, importer do UE, jeżeli ma zastosowanie, oraz dystrybutor(-rzy)) są odpowiedzialne za zgodność z dyrektywą, przy czym podmioty te mają różne zadania.
Producent wykazuje zgodność urządzenia radiowego z dyrektywą poprzez przeprowadzenie jednej z procedur oceny zgodności. Sporządza on dokumentację techniczną i umieszcza oznakowanie CE. Producent mający siedzibę poza UE może przekazać większość swoich zadań upoważnionemu przedstawicielowi. Importerzy i dystrybutorzy są zobowiązani do wprowadzania do obrotu lub udostępniania na rynku wyłącznie urządzeń radiowych zgodnych z wymaganiami.
Krytyka i kontrowersje
Pomimo wielu korzyści wynikających z nowych przepisów, pojawiły się również głosy krytyczne. Krytycy zwracają uwagę na:
- Koszty dla producentów: Dostosowanie produktów do nowych wymogów, w tym obowiązek wyposażenia urządzeń w złącze USB typu C, wiąże się z dodatkowymi kosztami, które mogą zostać przeniesione na konsumentów. Małe firmy mogą mieć trudności z dostosowaniem się do nowych regulacji, co może ograniczyć konkurencję na rynku.
- Brak kompatybilności wstecznej: Wymóg USB-C oznacza, że starsze urządzenia, które nie posiadają takiego portu, staną się mniej użyteczne, co może zmusić konsumentów do wymiany sprawnych jeszcze urządzeń.
- Wyjątki dla niektórych kategorii produktów: Nowe przepisy nie obejmują wszystkich urządzeń, co zdaniem niektórych ekspertów może wprowadzać niejasności i utrudniać konsumentom podejmowanie decyzji zakupowych.
- Opóźnienia w implementacji: Niektóre kategorie produktów, takie jak laptopy, nie będą musiały spełniać nowych wymagań do 2026 roku, co może wprowadzać zamieszanie na rynku.
Korzyści i potencjalne oszczędności
Mimo krytyki, nowa dyrektywa ma przynieść szereg korzyści:
- Ochrona środowiska: Zmniejszenie liczby produkowanych ładowarek i kabli ma na celu redukcję ilości odpadów elektronicznych.
- Niższe koszty dla konsumentów: Możliwość zakupu urządzeń bez ładowarki może obniżyć ich cenę, a użytkownicy będą mogli korzystać z jednego kabla do wielu urządzeń.
- Zwiększenie wygody użytkowania: Standaryzacja ładowania ma ułatwić codzienne korzystanie z urządzeń elektronicznych, eliminując problem z różnymi typami ładowarek.
Podsumowanie
Nowe wymogi wynikające z Dyrektywy RED mają na celu ujednolicenie standardów technicznych oraz poprawę wygody i bezpieczeństwa użytkowania urządzeń elektronicznych. Polska i Niemcy dostosowały swoje przepisy krajowe do unijnych regulacji, jednak przedsiębiorcy w obu krajach muszą przygotować się na spełnienie surowych wymogów dotyczących nowych produktów, które wejdą na rynek po 28 grudnia 2024 roku. Istnieje również możliwość dalszego sprzedaży starszych urządzeń, pod warunkiem że zostały one wyprodukowane przed tą datą, co może pomóc firmom zminimalizować straty związane z zapasami magazynowymi.
