30.09.2024
Rosnąca popularność chińskich platform e-commerce, takich jak Temu i Shein, stawia europejskich przedsiębiorców w trudnej sytuacji, zmuszając ich do konkurowania z podmiotami, które często nie spełniają unijnych norm prawnych i standardów bezpieczeństwa. W odpowiedzi na te wyzwania, sześć krajów Unii Europejskiej, w tym Polska, wezwało Komisję Europejską do podjęcia zdecydowanych działań mających na celu ochronę rynku i przywrócenie uczciwej konkurencji. Polska, przy wsparciu Izby Gospodarki Elektronicznej (E-Izba) oraz partnerów zrzeszonych w E-commerce Europe, postuluje o wprowadzenie surowszych regulacji i ścisłe egzekwowanie przepisów wobec platform e-commerce pochodzących spoza UE.
Chińskie platformy e-commerce – zagrożenie dla europejskich standardów
Platformy takie jak Temu i Shein oferują europejskim konsumentom tanie produkty, które często nie spełniają unijnych norm bezpieczeństwa. Badania przeprowadzone przez organy ochrony konsumentów wykazały, że wiele produktów oferowanych przez te chińskie serwisy nie jest zgodnych z obowiązującymi przepisami dotyczącymi jakości i bezpieczeństwa. Taka sytuacja nie tylko zagraża zdrowiu i bezpieczeństwu konsumentów, ale również narusza zasady uczciwej konkurencji, stawiając europejskie firmy e-commerce w gorszej sytuacji.
Polskie przedsiębiorstwa, działając zgodnie z europejskim prawem, są zobowiązane do spełniania szeregu regulacji, takich jak przepisy dotyczące gospodarki odpadami (WEEE, BDO) czy rejestracja w systemie LUCID. Tymczasem ich konkurenci z Chin, oferujący produkty za pośrednictwem platform takich jak Temu, często nie ponoszą takich kosztów, co pozwala im na obniżanie cen produktów i zdobywanie klientów kosztem przestrzegania standardów jakości i bezpieczeństwa.
Akt o Usługach Cyfrowych (DSA) – fundament nowych regulacji
W lutym 2024 roku weszły w życie przepisy wynikające z Aktu o Usługach Cyfrowych (Digital Services Act – DSA), które mają na celu uregulowanie działalności internetowych platform handlowych, w tym e-commerce. Zgodnie z nowymi przepisami, platformy takie jak Temu i Shein zostały zaklasyfikowane jako Bardzo Duże Platformy Online (Very Large Online Platforms – VLOP), co nakłada na nie szczególne obowiązki dotyczące odpowiedzialności za oferowane produkty i przestrzeganie przepisów prawnych.
E-Izba wraz z Ministerstwem Rozwoju i Technologii, E-commerce Europe oraz Federacją Konsumentów, prowadzi kampanię pod nazwą „Taki Sam Start”, której celem jest promowanie równych zasad prawnych dla przedsiębiorców działających w Europie i Azji. Kampania ta ma na celu walkę z nierównościami, jakie istnieją w branży e-commerce, w szczególności pod względem przestrzegania przepisów przez chińskie platformy.
Jak podkreślono w nocie popartej przez Polskę, Niemcy, Austrię, Danię, Holandię oraz Francję, Komisja Europejska musi podjąć stanowcze kroki w celu zapewnienia, że wszystkie podmioty działające na rynku europejskim przestrzegają tych samych standardów. Wdrożenie DSA to pierwszy krok, ale kluczowe będzie jego skuteczne egzekwowanie, szczególnie wobec takich gigantów jak Temu i Shein.
Rozporządzenie GPSR – Nowe obowiązki dla sprzedawców na Allegro, Amazon i innych platformach
Od grudnia 2024 roku w życie wchodzi Rozporządzenie o Ogólnym Bezpieczeństwie Produktów (GPSR), które nakłada nowe, rygorystyczne obowiązki na sprzedawców działających na platformach takich jak Allegro, Amazon, eBay i innych marketplace’ach. Celem GPSR jest zapewnienie, że produkty sprzedawane na terenie Unii Europejskiej spełniają najwyższe standardy bezpieczeństwa, co ma chronić konsumentów przed niebezpiecznymi towarami.
Zgodnie z przepisami GPSR, sprzedawcy będą musieli zapewnić pełną zgodność oferowanych produktów z unijnymi normami bezpieczeństwa oraz udostępniać szczegółowe informacje na temat pochodzenia i składu produktów. Ważnym elementem tego rozporządzenia jest wprowadzenie obowiązku monitorowania oferowanych towarów i natychmiastowego wycofania z rynku produktów, które okażą się niebezpieczne. Co więcej, sprzedawcy muszą regularnie raportować zgodność swoich produktów oraz udzielać pełnej informacji o produktach organom nadzoru, co stanowi duże wyzwanie dla firm działających w handlu internetowym.
Rozporządzenie GPSR nakłada również odpowiedzialność na same platformy e-commerce, które muszą wprowadzić dodatkowe mechanizmy kontroli oferowanych produktów. Allegro, Amazon i inne platformy są zobowiązane do współpracy z organami nadzoru w celu zapobiegania sprzedaży produktów niezgodnych z przepisami oraz do monitorowania zgodności towarów sprzedawanych przez zewnętrznych sprzedawców. Wprowadzenie tych regulacji ma na celu wzmocnienie bezpieczeństwa na rynku europejskim i zapewnienie, że konsumenci będą mogli dokonywać zakupów bez obawy o jakość produktów.
Rola E-Izby i partnerów z E-commerce Europe w walce o uczciwy rynek
E-Izba, jako jedna z czołowych organizacji reprezentujących polski sektor e-commerce, odgrywa kluczową rolę w prowadzeniu kampanii „Taki Sam Start”, wspieranej przez Ministerstwo Rozwoju i Technologii oraz międzynarodowych partnerów zrzeszonych w E-commerce Europe. Kampania ta ma na celu wprowadzenie równych zasad gry dla przedsiębiorców z Europy i Azji, a jej głównym celem jest przeciwdziałanie nieuczciwej konkurencji ze strony chińskich platform, które oferują produkty niezgodne z unijnymi standardami.
Ignacy Niemczycki, Wiceminister Rozwoju i Technologii, aktywnie wspiera inicjatywy E-Izby, podkreślając, że polski rząd dąży do stworzenia stabilnych i bezpiecznych warunków dla polskich przedsiębiorców, działających na coraz bardziej wymagającym rynku e-commerce. Współpraca na poziomie europejskim, jak również wzmacnianie krajowych regulacji, mają na celu ochronę interesów lokalnych firm oraz konsumentów.
Wzmocnienie nadzoru rynku – klucz do sukcesu
W nocie złożonej na ręce Komisji Europejskiej, Polska oraz pozostałe kraje członkowskie apelują o zwiększenie nadzoru nad platformami e-commerce oraz wzmocnienie kompetencji organów kontrolnych. Postulaty te obejmują wprowadzenie narzędzi automatyzujących kontrole produktów, takich jak cyfrowy paszport produktu, który pozwoli na szybszą identyfikację towarów niespełniających norm. Wzmocnienie nadzoru rynku wymaga także ściślejszej współpracy między organami nadzoru a służbami celnymi, co pozwoli na skuteczniejsze przeciwdziałanie napływowi niebezpiecznych produktów do UE.
Platformy e-commerce, szczególnie te spoza Unii Europejskiej, powinny ponosić odpowiedzialność za oferowane produkty, w szczególności te, które są niebezpieczne dla zdrowia i życia konsumentów, a zwłaszcza dzieci. Przeciwdziałanie sprzedaży takich produktów na rynku europejskim jest kluczowym elementem strategii, którą wspólnie realizują kraje członkowskie.
Zmiany w przepisach celnych i VAT
Jednym z najważniejszych aspektów postulowanych przez Polskę oraz jej partnerów w UE jest usunięcie zwolnienia z cła dla produktów o wartości do 150 euro, które obecnie obowiązuje w handlu elektronicznym. Wprowadzenie takiej zmiany ma na celu wyrównanie szans dla europejskich sprzedawców, którzy są zobowiązani do opłacania cła i VAT od każdej transakcji. Chińscy sprzedawcy, korzystający z tej luki, oferują tańsze produkty, co utrudnia uczciwą konkurencję.
Polska, wraz z Niemcami i pozostałymi krajami popierającymi inicjatywę, apeluje także o wprowadzenie dodatkowych środków towarzyszących, które ułatwią wdrożenie reformy celnej, jak np. wzmocnienie systemu IOSS w ramach przepisów VAT.
Ochrona danych osobowych w e-commerce
Kolejnym istotnym zagadnieniem, na które zwracają uwagę sygnatariusze noty, jest kwestia ochrony danych osobowych zbieranych przez platformy e-commerce. Komisja Europejska została zobowiązana do zbadania, jakie dane są gromadzone przez platformy oraz w jaki sposób są one wykorzystywane. Zwiększona transparentność w tym zakresie jest kluczowa zarówno dla ochrony prywatności użytkowników, jak i dla zwiększenia zaufania do platform internetowych.
Wnioski – przyszłość europejskiego e-commerce
Inicjatywa poparta przez Polskę, Niemcy, Austrię, Danię, Holandię i Francję ma na celu stworzenie bardziej uczciwego, bezpiecznego i transparentnego rynku e-commerce w Europie. Kluczowe będzie nie tylko wprowadzenie nowych przepisów, ale również ich skuteczne egzekwowanie oraz wzmocnienie współpracy między krajami członkowskimi. Dzięki takim działaniom polscy przedsiębiorcy będą mieli szansę konkurować na równych zasadach z podmiotami spoza UE, a konsumenci zyskają pewność, że kupowane przez nich produkty spełniają najwyższe standardy bezpieczeństwa.
E-Izba oraz jej partnerzy z E-commerce Europe odegrają kluczową rolę w monitorowaniu i wspieraniu wdrażania tych regulacji, a kampania „Taki Sam Start” stanowi ważny krok w kierunku bardziej sprawiedliwego rynku e-commerce. Polscy przedsiębiorcy powinni śledzić rozwój sytuacji i być gotowi na nadchodzące zmiany, które mogą zrewolucjonizować sektor e-commerce w Europie.
