21.08.2024
W 2023 roku udział wydatków konsumpcyjnych przeznaczanych na handel detaliczny w Unii Europejskiej po raz drugi z rzędu uległ obniżeniu, osiągając poziom 33,9%. To kontynuacja trendu, który zapoczątkował się po zakończeniu pandemii COVID-19, kiedy to konsumenci ponownie zaczęli inwestować w podróże, rozrywkę i inne formy spędzania wolnego czasu, co spowodowało zmniejszenie udziału wydatków na zakupy w ogólnych wydatkach konsumpcyjnych. Dla polskich przedsiębiorców planujących ekspansję na rynki europejskie, zrozumienie tych zmian jest kluczowe do skutecznego dostosowania strategii biznesowych.
Różnice regionalne w wydatkach na handel detaliczny
Badania przeprowadzone przez GfK pokazują, że kraje Europy Wschodniej, takie jak Węgry, Bułgaria i Chorwacja, wyróżniają się najwyższym udziałem wydatków konsumpcyjnych przeznaczanych na handel detaliczny. W tych państwach prawie co drugi euro jest wydawany na zakupy detaliczne – na Węgrzech 50%, w Bułgarii 49%, a w Chorwacji 47%. W Polsce, podobnie jak w Hiszpanii, odnotowano znaczący wzrost sprzedaży detalicznej, który przekroczył 12% w 2023 roku.
Dla porównania, w Niemczech udział wydatków na handel detaliczny wynosi zaledwie 27%, co jest jednym z najniższych wyników w UE. Wynika to z wyższego poziomu dochodów oraz większego udziału wydatków na usługi i produkty premium, co sprawia, że niemieccy konsumenci wydają mniej na podstawowe dobra materialne.
Aby skutecznie działać na rynkach Europy Zachodniej, takich jak Niemcy, kluczowe jest dostosowanie oferty do potrzeb lokalnych konsumentów. Warto rozważyć wprowadzenie produktów premium oraz usług komplementarnych, które mogą przyciągnąć bardziej wymagających klientów. W krajach Europy Wschodniej, gdzie wydatki na handel detaliczny pozostają wysokie, można skoncentrować się na bardziej tradycyjnych produktach, które odpowiadają na potrzeby lokalnych konsumentów.
Siła nabywcza w Europie i jej konsekwencje dla Polski
Siła nabywcza obywateli UE w 2023 roku wzrosła średnio o 5,5%, osiągając średni dochód do dyspozycji na poziomie 19 786 euro na mieszkańca. W Polsce, mimo rosnącej inflacji, siła nabywcza również wzrosła, co przyczyniło się do wzrostu sprzedaży detalicznej. Warto jednak zauważyć, że w innych krajach Europy Wschodniej, takich jak Bułgaria (8 629 euro) i Rumunia (7 738 euro), siła nabywcza jest znacznie niższa, co wpływa na strukturę wydatków konsumpcyjnych.
W Polsce, podobnie jak w innych krajach regionu, odnotowano znaczny wzrost sprzedaży produktów szybkozbywalnych (FMCG), który w 2023 roku wyniósł 8%. To znacznie powyżej wzrostu sprzedaży w sektorze non-food, który wyniósł tylko 3,1%. Jest to wynik rosnącej inflacji i zwiększonych wydatków na żywność oraz artykuły codziennego użytku.
Na polskim rynku kluczowe jest oferowanie produktów, które odpowiadają na rosnące potrzeby konsumentów związane z produktami szybkozbywalnymi. Warto również rozważyć wprowadzenie większej liczby produktów marek własnych, które cieszą się rosnącą popularnością wśród polskich konsumentów. Dostosowanie oferty do specyficznych potrzeb lokalnego rynku może przynieść wymierne korzyści.
Inflacja i jej wpływ na gospodarkę Polski
Inflacja w Europie w 2023 roku wyniosła średnio 6,4%, co stanowiło spadek w porównaniu do rekordowego poziomu 9,2% w 2022 roku. W Polsce, podobnie jak w innych krajach Europy Wschodniej, inflacja była dwucyfrowa, co wpłynęło na strukturę wydatków konsumentów. Wysokie ceny żywności i energii spowodowały, że Polacy, podobnie jak Czesi, często wybierali zakupy w krajach sąsiednich, gdzie ceny były niższe.
Jednakże, pomimo wysokiej inflacji, siła nabywcza Polaków wzrosła, co oznacza, że konsumenci wciąż mają środki na wydatki, choć są one bardziej ukierunkowane na podstawowe potrzeby. Polska, dzięki obniżonej stawce VAT na żywność, była atrakcyjnym miejscem zakupów dla sąsiadów z Czech, jednak ten środek został wycofany pod koniec 2023 roku, co może wpłynąć na zmniejszenie ruchu zakupowego z zagranicy.
Wysoka inflacja i rosnące koszty życia skłaniają konsumentów do bardziej ostrożnego zarządzania swoimi wydatkami. Dla przedsiębiorców kluczowe jest monitorowanie zmian cen oraz dostosowywanie strategii cenowej, aby pozostać konkurencyjnym na rynku. Warto również rozważyć wprowadzenie bardziej elastycznych ofert promocyjnych, które mogą przyciągnąć konsumentów szukających oszczędności.
Adaptacja do zmieniających się warunków ekonomicznych
W odpowiedzi na rosnące ceny, aż 93% europejskich konsumentów zmieniło swoje zachowania zakupowe w 2023 roku. W Polsce, podobnie jak w innych krajach Europy Wschodniej, konsumenci coraz częściej wybierają produkty oferowane na promocjach oraz tańsze marki własne. Jest to odpowiedź na rosnące koszty życia i potrzebę oszczędzania na codziennych zakupach.
W Polsce, podobnie jak w Niemczech, popularność dyskontów pozostaje wysoka, a ich udział w rynku FMCG wzrósł w ostatnich latach. Konsumenci coraz częściej sięgają po produkty oferowane na promocjach, co wskazuje na rosnącą wrażliwość cenową.
Aby skutecznie konkurować na polskim rynku, kluczowe jest oferowanie atrakcyjnych promocji oraz rozwijanie linii produktów marek własnych. Dostosowanie oferty do rosnących potrzeb oszczędnych konsumentów może przyczynić się do zwiększenia lojalności klientów i wzrostu sprzedaży.
Przyszłość rynku europejskiego i polskiego: Prognozy na 2024 rok
Oczekuje się, że inflacja w 2024 roku w UE spadnie do 2,7%, co zbliży ją do celu Europejskiego Banku Centralnego wynoszącego 2%. W Polsce, podobnie jak w innych krajach Europy Wschodniej, prognozowany spadek inflacji może przynieść ulgę konsumentom i zwiększyć ich skłonność do wydatków. Jednakże, gospodarcza niepewność pozostaje, a pierwsze oznaki wzrostu nastrojów konsumenckich są już widoczne.
Zmniejszająca się inflacja w 2024 roku stwarza okazję do zwiększenia inwestycji w rozwój oferty produktowej oraz w działania marketingowe, mające na celu przyciągnięcie nowych klientów. Monitorowanie zmian w zachowaniach konsumentów i szybka reakcja na te zmiany będzie kluczowa dla sukcesu na polskim rynku.
Podsumowanie
Wnioski płynące z badania GfK wskazują, że sukces na europejskich rynkach, w tym w Polsce, będzie w dużej mierze zależał od zdolności przedsiębiorców do zrozumienia i dostosowania się do lokalnych różnic w preferencjach konsumentów oraz do dynamicznie zmieniających się warunków gospodarczych. W 2024 roku kluczowe będzie elastyczne podejście do strategii cenowej, umiejętność szybkiego reagowania na zmiany rynkowe oraz inwestowanie w rozwój oferty produktowej dostosowanej do lokalnych potrzeb. Dla polskich firm szczególnie ważne jest dostosowanie oferty do rosnących potrzeb oszczędnych konsumentów oraz monitorowanie zmian cen, aby pozostać konkurencyjnym na rynku.
GfK (Growth from Knowledge) to globalna firma badawcza specjalizująca się w dostarczaniu danych i analiz rynkowych, które pomagają przedsiębiorstwom w podejmowaniu strategicznych decyzji. Firma oferuje zaawansowane narzędzia do analizy konsumentów, rynku i konkurencji, z szerokim zakresem usług obejmującym zarówno badania ilościowe, jak i jakościowe.
