11.12.2023
Branża artykułów erotycznych, od dawna uznawana za niszową i kontrowersyjną, w ostatnich latach przeżywa prawdziwy rozkwit. Zmiana społecznych nastawień, a także rosnąca popularność e-commerce, otworzyły dla tej branży nowe możliwości. Marki takie jak Amorelie czy Beate Uhse stały się synonimami nowoczesnego podejścia do seksualności, zdobywając szerokie rzesze klientów. Polskie firmy, pragnące zaistnieć na niemieckim rynku, muszą jednak mieć na uwadze szereg przepisów prawnych, które regulują tę specyficzną działalność.
Ochrona nieletnich (Jugendschutz)
Kwestią fundamentalną w sprzedaży produktów erotycznych jest przestrzeganie prawa dotyczącego ochrony nieletnich. Niemieckie prawo, a w szczególności Jugendschutzgesetz (Ustawa o ochronie młodzieży), stawia wysokie wymagania w zakresie dostępności materiałów pornograficznych. Sprzedawcy muszą zapewnić, że takie treści są dostępne wyłącznie dla osób pełnoletnich. Oznacza to konieczność implementacji skutecznych systemów weryfikacji wieku, zarówno przy dokonywaniu zakupu, jak i przy dostarczaniu zamówień.
Ochrona nieletnich przy zdjęciach produktów
Sprzedawcy muszą także pamiętać o zasadach prezentacji swoich produktów. Zdjęcia i opisy nie mogą być uznane za pornograficzne lub w inny sposób naruszające przepisy o ochronie nieletnich. Obejmuje to nie tylko treści jawnie seksualne, ale także te, które mogą być uznane za sugerujące lub prowokujące. To wymaga od sprzedawców szczególnej uwagi przy wyborze materiałów promocyjnych i produktowych.
Sprzedaż pornografii
W zakresie sprzedaży materiałów pornograficznych, sprzedawcy muszą stosować się do rygorystycznych przepisów. Przede wszystkim konieczne jest zapewnienie, że produkty te trafią wyłącznie w ręce dorosłych klientów. Wymaga to skutecznych metod weryfikacji wieku, takich jak Postident czy Schufa, oraz stosowania specjalnych metod dostawy, które uniemożliwią przyjęcie przesyłki przez nieletnich.
Obowiązek mianowania pełnomocnika ds. ochrony nieletnich
Zgodnie z Międzylandowym Traktatem o Ochronie Godności Ludzkiej i Ochronie Małoletnich w Mediach tzw. Jugendmedienschutz – Staatsvertrag – JMStV, firmy zajmujące się sprzedażą materiałów mogących naruszać ochronę nieletnich są zobowiązane do mianowania pełnomocnika ds. ochrony nieletnich. Osoba ta musi posiadać odpowiednie kwalifikacje prawne, techniczne oraz pedagogiczne, by skutecznie nadzorować zgodność działalności firmy z obowiązującymi przepisami.
Prawo do odstąpienia od umowy przy produktach higienicznych
W kontekście artykułów erotycznych szczególnie istotne jest zagadnienie prawa do odstąpienia od umowy. W przypadku produktów higienicznych, takich jak zabawki erotyczne, prawo to może być ograniczone.
Prawo do odstąpienia od umowy nie jest zasadniczo wyłączone ani nie wygasa w przypadku wszystkich towarów higienicznych i zdrowotnych. Natomiast zgodnie z § 312g (2) nr 3 niemieckiego kodeksu cywilnego (BGB), o ile strony nie uzgodniły inaczej, prawo do odstąpienia od umowy nie ma zastosowania do umów dostawy zaplombowanych towarów, które nie nadają się do zwrotu ze względu na ochronę zdrowia lub higienę, jeżeli ich plomba została usunięta po dostawie.
Obejmuje to na przykład też lekarstwa dostępne bez recepty, produkty medyczne, dania gotowe, kosmetyki i produkty higieniczne, które są zapieczętowane przy dostawie i których plomba została usunięta po dostawie.
Jeśli towary związane z higieną i zdrowiem nie były prawidłowo zaplombowane od samego początku lub jeśli plomba jest nadal nienaruszona w przypadku zwracanego przez konsumenta towaru, prawo do odstąpienia od umowy nie jest wyłączone. W takim przypadku przedsiębiorca musi oczywiście przyjąć towary w ramach prawa do odstąpienia od umowy zawartej na odległość na ogólnych zasadach.
Orzeczenie Wyższego Sądu Okręgowego w Hamm
Aby zapobiec wymianie lub zwrotowi „używanych” zabawek erotycznych, pewien sprzedawca nakleił na swoje „intymniejsze” produkty erotyczne plomby higieniczne. Z chwilą zerwania plomby przez konsumenta, miałoby wygasnąć również prawo do odstąpienia od umowy.
Sklep internetowy z artykułami erotycznymi nakleił na artykuły do stosowania na i w ciele plombę higieniczną z napisem „Plomba higieniczna – brak możliwości zwrotu produktu w przypadku uszkodzenia lub usunięcia plomby”. W regulaminie sklepu wskazano, że prawo do odstąpienia od umowy nie obowiązuje, jeśli plomba zostanie zerwana. Przeciwko temu zaskarżył tego sprzedawcę jego konkurent, żądając zaniechania takiej praktyki. Wykluczenie prawa odstąpienia od umowy, które zasadniczo zawsze przysługuje w przypadku umów zawieranych na odległość, miało być wg konkurenta niezgodne z zasadami uczciwej konkurencji.
Sąd odrzucił jednak pozew konkurenta jako nieuzasadnioną. A to dlatego, że ze względów ochrony zdrowia, sprzedawca może wykluczyć prawo do odstąpienia od umowy zgodnie z § 312g ust. 2 nr 3 niemieckiego kodeksu cywilnego (Bürgerliches Gesetzbuch), jeśli plomba zostanie zerwana.
Niezależnie od kwestii, czy konsument w ogóle oczekuje możliwości zwrotu takich przedmiotów po otwarciu opakowania z plombą higieniczną, sąd uznał, że istnieją również inne powody do wykluczenia prawa odstąpienia od umowy w tych przypadkach. Ochrona zdrowia przy dystrybucji takich artykułów może być lepiej zapewniona, jeśli handluje się wyłącznie towarami w oryginalnym opakowaniu, a nie z artykułami zwróconymi przez wcześniejszego nabywcę po otwarciu opakowania z plombą oraz ewentualnym „testowaniu” produktu.
Zgodnie z orzeczeniem Wyższego Sądu Okręgowego w Hamm (wyrok z dnia 22.11.2016, Az: 4 U 65/15, Oberlandesgericht Hamm), prawo do odstąpienia od umowy wygasa, gdy konsument naruszy plombę higieniczną na produkcie.
Oznacza to, że sprzedawcy muszą zapewnić odpowiednie zabezpieczenia produktów, które jednoznacznie wskazują na ich nieużywanie. Jest to kluczowe dla ochrony zdrowia i bezpieczeństwa konsumentów oraz dla zachowania higienicznych standardów produktów.
Wskazówka praktyczna
Warunkiem wyłączenia prawa do odstąpienia od umowy dla artykułów erotycznych jest zatem, aby konsument otworzył opakowanie produktu i usunął dołączoną plombę higieniczną z adnotacją „Hygienesiegel – kein Umtausch bei beschädigtem oder entferntem Siegel“ / „Plomba higieniczna – brak możliwości wymiany w przypadku uszkodzenia lub usunięcia plomby”.
Oznakowanie CE dla „zabawek”
Ważnym aspektem prawnym, o którym muszą pamiętać sprzedawcy, jest konieczność oznakowania CE. Oznakowanie to potwierdza zgodność produktu z normami Unii Europejskiej. W przypadku artykułów erotycznych, takich jak wibratory czy inne urządzenia elektryczne, oznakowanie CE musi być widoczne na produkcie. Jest to wymóg prawny, który potwierdza, że produkt spełnia standardy bezpieczeństwa UE.
Podawanie cen jednostkowych
W branży e-commerce istotne jest również prawidłowe podawanie cen jednostkowych niektórych produktów. Chodzi o to, aby konsument miał jasność co do ceny jednostkowej produktu, na przykład w przeliczeniu na litr lub kilogram. W przypadku produktów takich jak żele intymne, olejki do masażu czy liny do bondage, należy stosować się do tej zasady, aby zapewnić przejrzystość i uczciwość wobec konsumentów. Konsument musi mieć możliwość porównania cen.
Jeżeli sprzedajesz towary według wagi, objętości, długości lub powierzchni, to musisz podawać ceny jednostkowe. Należy również podawać ceny jednostkowe za metr kwadratowy przy sprzedaży plandek, folii zabezpieczających i ochronnych, folii bąbelkowej, taśm samoprzylepnych lub rolek taśmy samoprzylepnej – zawsze jeżeli podawana jest informacja o ilości, długości lub powierzchni.
Cena końcowa i cena jednostkowa produktu muszą być wyświetlane obok siebie. Dotyczy to również produktów „cross-sellingowych”, „produktów miesiąca”, bestsellerów itp., które są często reklamowane na stronie głównej sklepów internetowych.
Nawet w przypadku „Google Shopping” i innych porównywarek cen internetowych i/lub wyszukiwarek produktów, produkty podlegające cenie jednostkowej muszą koniecznie posiadać cenę jednostkową.
Cena jednostkowa jest również wymagana dla zestawów lub bundli, jeżeli wartość różnych produktów nie jest w przybliżeniu zrównoważna (np. gdy stosunek wartości towarów głównych wobec dodatków wynosi 90%:10%).
Należy również zauważyć, że w przypadku produktów spożywczych pakowanych w płynie (np. owoców lub warzyw w puszkach lub słoikach), które wykazują wagę odsączoną oprócz całkowitej ilości, cena jednostkowa opiera się na odpowiedniej wadze odsączonej.
Już w 2011 roku Sąd Okręgowy w Hamburgu orzekł, że nie wystarczy podać ceny jednostkowej w opisie produktu. Konieczne jest, aby podstawowe informacje o cenie nie przepadły wśród innych informacji, lecz były wyraźnie oznaczone i umieszczone w sposób, którego użytkownik nie może przeoczyć (Landgericht Hamburg, Wyrok z dnia 24.11.2011, 327 O 196/11).
Informacje o produktach i materiałach
Sprzedawcy muszą także zapewnić, że wszelkie informacje o produkcie są jasne i kompletne. Obejmuje to skład materiałów, zwłaszcza takich, które potencjalnie mogą wywołać reakcje alergiczne. Ale także instrukcje obsługi oraz wszelkie inne istotne informacje, które mogą wpływać na decyzję zakupową konsumenta. Przykładowo, należy informować o możliwych alergenach w produktach lub o materiałach, z których zostały wykonane, co jest szczególnie istotne w przypadku produktów, które mają bezpośredni kontakt z ciałem.
Oczywiście należy pamiętać również o ogólnych obowiązkach sprzedawców, jak chociażby rejestracji opakowań lub rejestracji urządzeń elektronicznych.
Rynek artykułów erotycznych w Niemczech oferuje polskim sprzedawcom wiele możliwości, ale wymaga również przestrzegania specyficznych regulacji prawnych. Od ochrony nieletnich, przez zasady dotyczące prezentacji produktów, po wymogi dotyczące oznakowania CE i informacji o produktach – każdy z tych aspektów wymaga uwagi i zrozumienia. Skuteczne dostosowanie się do tych wymagań nie tylko zapewnia zgodność z prawem, ale także buduje zaufanie klientów i wizerunek profesjonalnego i odpowiedzialnego sprzedawcy.
W branży, która nadal budzi wiele emocji i dyskusji, profesjonalizm i zrozumienie prawnych niuansów może stanowić klucz do sukcesu. Dlatego polscy sprzedawcy, pragnący wejść na niemiecki rynek e-commerce z artykułami erotycznymi, powinni skrupulatnie przygotować się do spełnienia tych wymogów, by skutecznie rozwijać swoją działalność w tym dynamicznie rozwijającym się sektorze.
