6.02.2021
W tym poradniku zajmiemy się bezpieczną sprzedażą zabawek w Niemczech. Sprzedaż zabawek na eBay.de, Amazon.de lub Real.de albo we własnym sklepie internetowym wydaje się być niczym skomplikowanym. Można się więc zdziwić już samym pojęciem i czym właściwie jest w świetle prawa zabawka, a co nią nie jest. Jakie producent, dystrybutor i sprzedawca mają obowiązki informacyjne, a jakie są wymagania dotyczące oznakowania – czyli temat bezpieczeństwa zabawek. Przyjrzymy się również obowiązkom sprzedawców (internetowych) zgodnie z niem. ustawą o ogólnym bezpieczeństwie produktów ProdSG.
Bezpieczna pod względem prawnym sprzedaż zabawek
Dyrektywa 2009/48/WE w sprawie bezpieczeństwa zabawek weszła w życie z dniem 20 lipca 2009 r. W międzyczasie dyrektywa ta została transponowana w Niemczech do prawa krajowego na mocy niem. drugiego rozporządzenia do ustawy o bezpieczeństwie produktów (rozporządzenie w sprawie bezpieczeństwa zabawek – 2. ProdSV). 2. ProdSV weszło w życie 20.07.2011 r.
Zakres stosowania 2. ProdSV
2. ProdSV ma zastosowanie przy udostępnianiu zabawek na rynku. Udostępnianie na rynku oznacza każde dostarczanie zabawki w celu jej dystrybucji, konsumpcji lub używania na rynku wspólnotowym, w ramach działalności handlowej, odpłatne lub nieodpłatne; przywóz do Europejskiego Obszaru Gospodarczego jest równoznaczny z udostępnieniem zabawki na rynku.
Co jest zabawką?
Definicja: Zgodnie z § 2 pkt. 24 a 2 niem. ustawy o bezpieczeństwie sprzętu i produktów GPSGV zabawki to wszystkie produkty, które są przeznaczone, wyłącznie lub nie wyłącznie, lub zaprojektowane odpowiednio do zabawy dla osób poniżej 14 roku życia. Określenie „wyłącznie lub niewyłącznie” oznacza, że produkt nie musi być przeznaczony wyłącznie do zabawy, aby mógł być uznany za zabawkę, ale może mieć inne funkcje, np. breloczek do kluczy z dołączonym misiem. Kryteria są tutaj następujące:
- racjonalnie przewidywane zastosowanie;
- planowana przez producenta wartość zabawki lub planowane zastosowanie produktu.
Rodzaje zabawek – definicje § 2 2. ProdSV
2. ProdSV rozróżnia w § 2 2. ProdSV różne rodzaje zabawek, definiowanych w następujących sposób:
a) Zabawka ruchowa
Zabawki do użytku domowego, której konstrukcja nośna pozostaje nieruchoma w czasie wykonywania danej czynności i która jest przeznaczona do wykonywania przez dzieci jednej z następujących czynności: wspinanie się, skakanie, huśtanie, zjeżdżanie, kołysanie, obracanie, raczkowanie, pełzanie lub jakakolwiek kombinacja tych czynności.
Przykład:
Huśtawki, zjeżdżalnie, karuzele, konstrukcje wspinaczkowe, trampoliny, brodziki i nadmuchiwane zabawki nieprzeznaczone do użytku w wodzie, pojazdy dla dzieci nie są jednak zabawkami ruchowymi.
b) Zapachowa gra planszowa
Zabawka, której celem jest ułatwienie dziecku nauki rozpoznawania różnych zapachów lub smaków.
c) Zabawka chemiczna
Zabawka przeznaczona do bezpośredniego obchodzenia się z substancjami chemicznymi i mieszaninami, która jest wykorzystywana w sposób odpowiedni dla wieku dziecka, pod nadzorem dorosłych.
Przykład:
Zestawy do eksperymentów chemicznych, zestawy do hodowli kryształów, miniaturowe pracownie ceramiczne, pracownie do emaliowania i pracownie fotograficzne oraz podobne zabawki, których zastosowanie prowadzi do reakcji chemicznej lub porównywalnej zmiany materiału podczas użytkowania
d) Zabawka funkcjonalna
Zabawka, która działa i jest używana w taki sam sposób jak produkt, urządzenie lub instalacja przeznaczone do użytku dorosłych. Zabawka funkcjonalna może być pomniejszonym modelem takiego produktu, urządzenia lub instalacji.
Przykład:
Maszyna do szycia, ekspresy do kawy
e) Zestaw kosmetyczny
Zabawka, która ma na celu ułatwienie dziecku nauki wytwarzania produktów, takich jak perfumy, mydła, kremy, szampony, płyny do kąpieli, błyszczyki, pomadki do ust, inne produkty do makijażu, pasty do zębów i produkty do stylizacji włosów
f) Gra smakowa
Zabawka, której celem jest umożliwienie dziecku przygotowania słodyczy lub innych potraw, co wiąże się z wykorzystaniem składników spożywczych, takich jak substancje słodzące, płynne, sypkie i aromaty.
g) Zabawka do zabawy w wodzie
Zabawka przeznaczona do użytku w płytkiej wodzie, zdolna unieść lub utrzymać dziecko na wodzie.
Przykład:
Kaczka do kąpieli
Co nie jest zabawką?
- Dekoracje związane ze świętami i obchodami (ozdobny króliczek wielkanocny, ozdobny Mikołaj)
- Produkty dla kolekcjonerów, pod warunkiem że na produkcie lub na jego opakowaniu znajduje się widoczna i czytelna informacja, że jest on przeznaczony dla kolekcjonerów w wieku powyżej 14 lat. Dotyczy to takich produktów jak:
a) precyzyjne i wierne modele w zmniejszonej skali (np. samochody, statki, samoloty, budynki historyczne),
b) zestawy do montażu precyzyjnych modeli w zmniejszonej skali (np. jako 2.a, ale do samodzielnego złożenia),
c) lalki ludowe i lalki dekoracyjne oraz inne podobne produkty (produkty sprzedawane na cele kolekcjonerskie po cenie wyższej niż zabawki i np. umieszczane na cokole),
d) historyczne repliki zabawek (np. ołowiane żołnierzyki),
e) wierne kopie prawdziwej broni palnej (≠ broń palna zabawka; sprawdzenie według ceny, grupy docelowej i wiernego odwzorowania szczegółów).
- Sprzęt sportowy, w tym wrotki, łyżworolki i deskorolki dla dzieci o masie ciała przekraczającej 20 kg ( = decydujące kryterium dla produktu)
- Rowery o maksymalnej wysokości siodełka przekraczającej 435 mm (= właściwe kryterium), mierzonej jako pionowa odległość od podłoża do górnej części powierzchni siedzenia, przy poziomej pozycji siodełka oraz ustawieniu sztycy podsiodłowej w najniższej pozycji.
- Hulajnogi i inne środki transportu przeznaczone do użytku sportowego lub poruszania się po drogach lub ścieżkach publicznych (w tym rolki, nartorolki, sanki fińskie, rower hulajnoga; hulajnoga jest natomiast zabawką chyba, że ma wartość użytkową i jest przeznaczona do poruszania się po drogach publicznych)
- Pojazdy o napędzie elektrycznym, przeznaczone do poruszania się po drogach i ścieżkach publicznych lub chodnikach (ale nie pojazdy o napędzie elektrycznym o wartości użytkowej dla dzieci poniżej 14 roku życia, które nie są przeznaczone do poruszania się po drogach i ścieżkach publicznych lub po chodnikach publicznych)
- Sprzęt do pływania i nurkowania przeznaczony do używania w głębokiej wodzie oraz przyrządy do nauki pływania dla dzieci, takie jak foteliki do pływania lub akcesoria do pływania 8. Puzzle składające się z więcej niż 500 elementów
- Broń pneumatyczna i pistoleciki pneumatyczne (np. karabinki pneumatyczne) z wyjątkiem broni wodnej, pistolecików wodnych oraz łuków strzeleckich o długości ponad 120 cm
- Fajerwerki, w tym spłonki, inne niż te zaprojektowane specjalnie jako zabawki
- Produkty i gry, w których używa się zaostrzonych pocisków, takie jak zestawy rzutek z metalowymi zakończeniami (np. rzutki do darta) (uwaga: rzutki do zabawy nigdy nie mogą zawierać metalowych zakończeń)
- Funkcjonalne produkty edukacyjne, takie jak elektryczne piekarniki, żelazka lub inne produkty funkcjonalne, zasilane napięciem nominalnym przekraczającym 24 V, sprzedawane wyłącznie dla celów edukacyjnych i przeznaczone do użytku pod nadzorem osoby dorosłego
- Produkty przeznaczone do użytku w celach edukacyjnych w szkołach i innym kontekście oświatowym pod nadzorem dorosłego instruktora, takie jak sprzęt naukowy (np. mikroskopy)
- Sprzęt elektroniczny, taki jak komputery osobiste oraz konsole do gier wykorzystujące interaktywne oprogramowanie i związane z nimi urządzenia peryferyjne, o ile ten sprzęt elektroniczny lub związane z nimi urządzenia peryferyjne nie są specjalnie zaprojektowane i przeznaczone dla dzieci i same w sobie nie mają wartości zabawowej, takie jak specjalnie zaprojektowane komputery osobiste, klawiatury, dżojstiki lub kierownice
- Oprogramowanie interaktywne, przeznaczone do użytku w wolnym czasie oraz rozrywki, takie jak gry komputerowe i ich nośniki, np. płyty CD (z muzyką)
- Smoczek dla niemowląt
- Oświetlenie przeznaczone dla dzieci, które dzieci mogą wziąć za zabawkę
- Transformatory elektryczne do zabawek (tzn. transformator do zabawek elektrycznych nie może być istotną częścią zabawki)
- Dodatki do ubrań dla dzieci, które nie są przeznaczone do zabawy (w szczególności biżuteria dziecięca; biżuteria o wartości zabawki – natomiast biżuteria sprzedawana np. w kostiumie na bal przebierańców lub do samodzielnego składania kwalifikuje się już jako zabawki)
Uwaga!
Ten wykaz (załącznik I do dyrektywy 2009/48/WE) produktów nie jest wyczerpujący! Jeśli produkt nie jest w niej podany, nie oznacza to, że nadal jest zabawką. Sam produkt zawsze należy oceniać na podstawie kryteriów określonych w pkt I. powyżej.
Ponadto przepisy 2 ProdSV nie obowiązują zgodnie z § 1 ust. 3 2 ProdSV dla:
- sprzętu do publicznego użytku na placach zabaw
- automatów do gier, działających na monety lub nie, przeznaczonych do publicznego użytku
- pojazdów dla dzieci wyposażonych w silniki spalinowe
- zabawek z silnikami parowymi oraz
- proc i katapult
Wymagania dotyczące oznakowania – bezpieczeństwo zabawek
Tam, gdzie jest to właściwe, w celu bezpiecznego użytkowania, należy podać ostrzeżenia. Należy zapewnić, że w jeżeli zabawki są używane zgodnie z przeznaczeniem lub w sposób możliwy do przewidzenia z uwzględnieniem dzieci, nie stanowią zagrożenia dla bezpieczeństwa lub zdrowia użytkowników lub osób trzecich, § 10 ust. 2 ProdSV.
Kto umieszcza ostrzeżenia na zabawce?
Ostrzeżenia umieszcza na zabawce producent, § 11 ust. 1 i 2 2. ProdSV. Zgodnie z § 2 nr 15 2. ProdSV producent oznacza każdą osobę fizyczną lub prawną, która wytwarza zabawkę lub która zleca jej zaprojektowanie lub wytworzenie i oferuje zabawkę pod własną nazwą lub znakiem towarowym. Zgodnie z § 2 nr 3 2. ProdSV udostępnianie na rynku oznacza każde dostarczanie zabawki w celu jej dystrybucji, konsumpcji lub używania na rynku Unii Europejskiej w ramach działalności handlowej, odpłatne lub nieodpłatne; przywóz do Europejskiego Obszaru Gospodarczego jest równoznaczny z udostępnieniem zabawki na rynku.
Zgodnie z § 11 ust. 2 2. ProdSV, ostrzeżenia muszą być umieszczanie w sposób wyraźnie widoczny, czytelny, zrozumiały i w odpowiedniej formie na zabawce, na trwale przymocowanej etykiecie lub na opakowaniu i, jeśli jest to niezbędne, w instrukcji użytkowania załączonej do zabawki. W przypadku małych zabawek sprzedawanych bez opakowania, odpowiednie ostrzeżenie jest umieszczane bezpośrednio na zabawce. Ostrzeżenia muszą być poprzedzone słowem „Ostrzeżenie” (w jęz. niem. „Achtung”) i muszą być podane w języku niemieckim, § 11 ust. 3 ProdSG.
Ostrzeżenia, od których zależy decyzja o zakupie zabawki, takie jak określające minimalny i maksymalny wiek użytkownika, a także pozostałe mające zastosowanie ostrzeżenia ustanowione w załączniku V do dyrektywy 2009/48/WE, muszą być podane na opakowaniu dla konsumenta lub w inny sposób wyraźnie widoczne dla konsumenta przed zakupem, § 11 ust. 4 2. ProdSG. Dotyczy to również zakupu dokonywanego drogą elektroniczną. Oznacza to, że ostrzeżenia muszą być widoczne na stronie internetowej przed zakupem. W tym kontekście za zakup uważa się również każdą czynność związaną z zakupem, w której nabywca, który fizycznie nie znajduje się w pobliżu pożądanego produktu, zamawia ten produkt.
WAŻNE!
Jeśli zabawka, dla której istnieje ostrzeżenie, może zostać umieszczona w koszyku na stronie startowej lub na stronie przeglądu artykułów a ostrzeżenie nie jest tam widoczne, istnieje ryzyko uznania takiego działania za antykonkurencyjne i w konsekwencji otrzymania upomnienia. W tych przypadkach nie wystarczy, że ostrzeżenie będzie widoczne tylko na stronie ze szczegółami produktu. Sprzedawca musi zatem zapewnić, aby ostrzeżenia poprzedzone słowem „Ostrzeżenie” („Achtung”), o których mowa w pkt. 2, były stosowane – jeżeli istnieje taka konieczność – i dopilnować, aby ostrzeżenia te były widoczne dla klienta jeszcze przed rozpoczęciem procesu składania zamówienia.
Oznakowanie zabawek: jak zrobić to prawidłowo?
Rozróżnia się między ostrzeżeniami ogólnymi i szczegółowymi.
a) Ostrzeżenia ogólne zgodnie z załącznikiem V część A do dyrektywy 2009/48/WE
Ostrzeżenia ogólne to ograniczenia w zakresie użytkowania, które zawierają co najmniej minimalny lub maksymalny wiek użytkownika, i tam gdzie to jest właściwe, umiejętności użytkownika, maksymalną lub minimalną wagę użytkownika oraz informację, że zabawka może być używana wyłącznie pod nadzorem osoby dorosłej. W stosownych przypadkach powinny one również wskazywać umiejętności użytkownika wymagane do bezpiecznego użytkowania zabawki, takie jak umiejętność samodzielnego siedzenia, maksymalna lub minimalna waga użytkowników oraz zawierać informację, że zabawka ma być używana wyłącznie pod nadzorem osoby dorosłej. Celem jest zwrócenie uwagi użytkowników i osoby je nadzorujące na ryzyko i niebezpieczeństwa związane z użytkowaniem zabawki oraz na to, w jaki sposób ich uniknąć.
Przykłady zabawek, dla których należy wskazać ograniczenia w zakresie użytkowania:
- Zestawy chemiczne (wymagają podania minimalnego wieku i informacji o niezbędnym nadzorze osoby dorosłej)
- Hulajnogi (wymagają podania wagi dzieci, dla których są przeznaczone)
- Zabawka funkcjonalna (wymaga informacji, że niezbędny jest nadzór)
Źródło: Wytyczne wyjaśniające Komisji Europejskiej dotyczące dyrektywy 2009/48/WE w sprawie bezpieczeństwa zabawek.
b) Ostrzeżenia szczegółowe zgodnie z załącznikiem V część B do dyrektywy 2009/48/WE
Zgodnie z 11 ust. 1 zd. 2 – 2. ProdSV w połączeniu z częścią B załącznika V do dyrektywy UE w sprawie zabawek niektóre kategorie zabawek muszą być opatrzone specjalnym ostrzeżeniem określonym przez ustawodawcę. Ważne jest, aby te ostrzeżenia zawsze zaczynały się od słowa „Ostrzeżenie” („Achtung”). Lista ta nie jest wyczerpująca – dalsze wskazówki znajdują się w normach EN 71 i EN 62115.
aa) Zabawki nieprzeznaczone dla dzieci w wieku poniżej 36 miesięcy
To ostrzeżenie nie ma zastosowania do zabawek, które ze względu na swoje funkcje, wymiary, cechy, właściwości lub inne przekonujące przyczyny są w oczywisty sposób nieodpowiednie dla dzieci w wieku poniżej 36 miesięcy.
OSTRZEŻENIE! „Nie nadaje się dla dzieci w wieku poniżej 36 miesięcy”.
lub
OSTRZEŻENIE! „Nie nadaje się dla dzieci w wieku poniżej 3 lat”.
lub
OSTRZEŻENIE! odpowiednie ostrzeżenie w formie piktogramu:
WAŻNE
Okrąg i przekreślenie piktogramu muszą być czerwone, a tło białe. Zakres wiekowy i twarz muszą być w kolorze czarnym. Średnica musi wynosić 20 mm, o ile dostępna powierzchnia nie jest zbyt mała; w przeciwnym razie średnica może zostać zmniejszona. Średnica nie może być jednak mniejsza niż 10 mm. Ten piktogram może być używany tylko do oznaczenia ograniczenia wiekowego „0-3 lat”, a nie do ostrzeżeń dla innych grup wiekowych, aby uniknąć błędnej interpretacji symbolu.
Ostrzeżenia muszą być uzupełnione krótką informacją – która może być również podana w instrukcji użytkowania – o szczególnych zagrożeniach, które sprawiają, że ten środek ostrożności jest niezbędny (tj. powodem, dla którego zabawka może spowodować fizyczne szkody u małych dzieci są np. następujące: „małe części, ryzyko połknięcia”, „ostre krawędzie, ryzyko zranienia” lub „ryzyko uduszenia linką”). Jeżeli istnieje kilka zagrożeń, należy wskazać co najmniej jedno z głównych zagrożeń.
bb) Zabawki ruchowe
np. takie jak huśtawki, zjeżdżalnie, trampoliny, brodziki, karuzele i konstrukcje wspinaczkowe
OSTRZEŻENIE! „Wyłącznie do użytku domowego”.
Informacje w dołączonej instrukcji obsługi:
- informacje zwracające uwagę na konieczność przeprowadzania okresowych kontroli i konserwacji podstawowych części (zawieszeń, mocowań, zakotwiczeń itp.)
- oraz wskazujące, że jeżeli kontrole takie nie są przeprowadzane, zabawka może spowodować upadek lub przewrócenie się.
- instrukcje dotyczące prawidłowego montażu wraz
- z oznaczeniem tych części, które w przypadku wadliwego montażu mogą spowodować niebezpieczeństwo
- informacje dotyczące odpowiedniej powierzchni dla umieszczenia zabawki.
cc) Zabawki funkcjonalne
np. maszyny do szycia lub ekspresy do kawy dla dzieci
OSTRZEŻENIE! „Do użytku pod bezpośrednim nadzorem osoby dorosłej”.
Informacje w dołączonej instrukcji obsługi:
- wskazówki podające instrukcję użycia, jak również
- środki ostrożności, które mają zostać podjęte przez użytkownika
- ostrzeżenie wskazujące, że niezachowanie środków ostrożności narazi użytkownika na zagrożenia – które należy określić – zazwyczaj związane z urządzeniem lub produktem, którego zabawka jest modelem w zmniejszonej skali lub imitacją.
- informacja, że zabawka musi być przechowywana w miejscu niedostępnym dla dzieci poniżej pewnego wieku, który zostaje określony przez producenta.
dd) Zabawki chemiczne
np. zestawy do eksperymentów chemicznych i miniaturowe pracownie fotograficzne.
OSTRZEŻENIE! „Nie nadaje się dla dzieci w wieku poniżej … lat [*]. Do używania pod nadzorem osoby dorosłej”.
Informacje w dołączonej instrukcji obsługi:
- ostrzeżenie o niebezpiecznym charakterze substancji lub mieszanin oraz
- wskazanie dotyczące środków ostrożności, jakie powinny być zachowane przez użytkownika w celu uniknięcia zagrożeń z nimi związanych, co musi być zwięźle określone zgodnie z rodzajem zabawki.
Należy także podać informacje dotyczące udzielenia pierwszej pomocy w przypadku poważnych wypadków spowodowanych użyciem takiego typu zabawki. Należy również wskazać, że zabawka musi być przechowywana w miejscu niedostępnym dla dzieci poniżej pewnego wieku, który zostaje określony przez producenta.
ee) Łyżwy, wrotki, łyżworolki, deskorolki, hulajnogi i rowerki dziecięce
OSTRZEŻENIE! „Konieczność stosowania środków ochronnych. Nie używać w ruchu ulicznym”.
Informacje w dołączonej instrukcji obsługi:
- wskazanie, że zabawka musi być używana z zachowaniem ostrożności, ponieważ wymaga ona odpowiednich umiejętności, w celu uniknięcia upadków lub zderzeń powodujących zranienie użytkownika lub osób trzecich oraz
- podanie zaleceń dotyczących stosowania środków ochronnych (kasków, rękawic, ochraniaczy na kolana, łokcie itd.).
ff) Zabawki do zabawy w wodzie
OSTRZEŻENIE! „Do używania jedynie w wodzie na głębokości, na której dziecko wyczuwa dno pod nogami oraz pod nadzorem osoby dorosłej”.
gg) Zabawki w żywności
OSTRZEŻENIE! „Zawiera zabawkę. Zalecany nadzór osoby dorosłej”.
hh) Imitacje ochronnych masek lub hełmów
OSTRZEŻENIE! „Ta zabawka nie zapewnia ochrony”.
(ii) Zabawki przeznaczone do zawieszenia na kołysce, łóżeczku lub wózku dziecięcym za pomocą sznurków, tasiemek, gumek lub pasków
OSTRZEŻENIE, które jest także na trwałe umieszczone na zabawce: „Aby zapobiec ewentualnemu urazowi w wyniku zaplątania się dziecka w zabawkę, należy ją usunąć, od kiedy dziecko próbuje raczkować”.
jj) Opakowania substancji zapachowych gier planszowych, zestawów kosmetycznych i gier smakowych
OSTRZEŻENIE! „Zawiera substancje zapachowe mogące powodować alergie”.
6. Obowiązki sprzedawców (internetowych) zgodnie z § 7 2 ProdSG
Obowiązki dystrybutorów
1) Dystrybutorzy zachowują w swoich działaniach należytą staranność, by upewnić się, czy produkty, które udostępniają na rynku, są zgodne z obowiązującymi wymaganiami.
2) Przed udostępnieniem zabawki na rynku dystrybutorzy sprawdzają,
- czy zabawka jest opatrzona wymaganym oznakowaniem zgodności,
- czy towarzyszą jej wymagane dokumenty oraz instrukcje i informacje dotyczące bezpieczeństwa w języku niemieckim a także
- czy producent i importer spełnili wymagania określone w art. 4 ust. 5
- i 6 oraz w art. 6 ust. 3.
Jeżeli istnieją powody, by uważać, że zabawka nie jest zgodna z wymogami określonymi w § 9 niniejszego rozporządzenia i załącznikiem II do dyrektywy 2009/48/WE, dystrybutor nie udostępnia zabawki na rynku do czasu zapewnienia zgodności zabawki
(3). Ponadto jeżeli zabawka stanowi zagrożenie, dystrybutor informuje o tym producenta lub importera jak również organy nadzoru rynku.
Dystrybutorzy, którzy uważają lub mają powody uważać, że udostępniona przez nich na rynku zabawka nie jest zgodna z odpowiednim ujednolicającym wspólnotowym prawodawstwem harmonizacyjnym, zapewniają podjęcie środków naprawczych koniecznych do zapewnienia zgodności zabawki, jej wycofania z obrotu lub odzyskania, stosownie do okoliczności. Odpowiednio zastosowanie znajduje § 3 ust. 8 zdanie 2.