30.03.2023
Przygotowaliśmy FAQ dotyczącej zakazu geoblokowania w Unii Europejskiej (UE) w kontekście e-commerce, gdzie odpowiemy na najczęściej zadawane pytania dotyczące tego tematu. Geoblokowanie to praktyka, w której dostawcy usług internetowych oraz właściciele stron internetowych ograniczają dostęp do swojej zawartości w oparciu o lokalizację geograficzną użytkowników.
W 2018 roku, Unia Europejska wprowadziła regulacje mające na celu zakazanie geoblokowania w handlu elektronicznym, aby zapewnić równy dostęp do rynku dla wszystkich konsumentów i przedsiębiorstw. Celem tego rozporządzenia jest stworzenie jednolitego rynku cyfrowego, który umożliwia swobodny przepływ towarów, usług i kapitału, eliminując jednocześnie dyskryminację opartą na narodowości lub miejscu zamieszkania konsumentów.
Czym jest geoblokowanie?
Geoblokowanie to niemożność dokonania zakupu w oparciu o obywatelstwo lub miejsce zamieszkania. Zachodzi z jednej strony, gdy zakupy są utrudniane pod kątem technicznym (np. poprzez blokowanie adresu IP danego kraju), ale również gdy pojawiają się problemy podczas procesu zamawiania, np. podczas wpisywania adresu rozliczeniowego. Podstawą prawną dla zakazu geoblokowania w Unii Europejskiej jest Rozporządzenie (UE) 2018/302 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 lutego 2018 r. w sprawie określenia środków mających na celu zwalczanie nieuzasadnionego geoblokowania i innych form dyskryminacji opartych na obywatelstwie, miejscu zamieszkania lub miejscu prowadzenia działalności klientów w rynku wewnętrznym (dalej zwane jako „Rozporządzenie o geoblokowaniu”).
Przykłady geoblokowania
Przykład geoblokowania na podstawie adresu IP: Polak chcąc otworzyć stronę francuskiego sklepu internetowego napotyka na komunikat: „Niniejsza usługa jest w Twoim kraju niedostępna”. Innym przykładem geoblokowania jest niepożądane automatyczne przekierowanie na inną, krajową wersję danej strony.Kolejnym jest sytuacja, gdy Polak w check-oucie nie może wpisać polskiego numeru IBAN, gdyż pole w płatnościach zaczyna się na FR. To samo dotyczy adresów dostawy, w których nie można umieścić polskiego adresu.
Wyjątki pozwalające na geoblokowanie.
Jeżeli produkt jest w danym kraju zabroniony, to blokowanie jego zakupu jest dozwolone. Jako przykład można podać blokowanie dostępu do oferty z gazem pieprzowym dla kupujących z Holandii, ze względu na panujący tam zakaz posiadania gazu pieprzowego.
Czy istnieje obowiązek dostawy do każdego kraju UE?
Nie ma takiego obowiązku. Dotyczy on jedynie możliwości dokonania zakupu przez wszystkich obywateli krajów UE. Jeżeli sprzedawca nie oferuje wysyłki do danego kraju, to kupujący nalegający na zakup w tym sklepie sam musi zadbać o odbiór lub dostawę.
Czy muszę wysyłać towar do każdego kraju?
Nie ma obowiązku dostarczania towaru do wszystkich krajów w Europejskim Obszarze Gospodarczym. Sprzedawcy jedynie nie mogą odmawiać kupującym złożenia zamówienia, tylko dlatego, że nie mieszkają w obszarze dostawy. Jeżeli sprzedawca nie oferuje dostawy do danego kraju, to kupujący musi podać adres dostawy w kraju objętym dostawą lub odebrać zakupiony produkt osobiście.
Co konkretnie zmienia się dla mojego sklepu internetowego?
Nie wolno blokować kupujących po ich adresie IP lub adresie rozliczeniowym.
A co z przekierowaniami?
Właściciele sklepów o charakterze międzynarodowym często mają wiele domen i wersji krajowych swoich witryn. Wraz z wejściem w życie rozporządzenia, niedopuszczalne będzie automatyczne przekierowanie odwiedzających do innych wersji krajowych np. według rozpoznanego kraju po adresie IP. Można jedynie wyświetlać komunikat z propozycją przeniesienia na inną wersję sklepu.
Dlaczego należy regulować geoblokowanie?
Geoblokowanie ogranicza handel wspólnotowy. Celem UE jest swobodny przepływ towarów. W związku z tym zniesiono wiele barier, a zakaz geoblokowania jest kolejną z nich.
Czy rozporządzenie obejmuje jedynie zakupy dokonywane przez konsumentów?
Nie, rozporządzenie nie mówi o konsumentach, ale o klientach. Klienci mogą być również firmami, jeśli kupują produkty, które nie są przeznaczone do dalszej sprzedaży. Typowym przykładem są np. artykuły biurowe.
Czy rozporządzenie w sprawie geoblokowania znajduje zastosowanie we wszystkich sektorach gospodarki?
Nie, rozporządzenie nie znajduje np. zastosowania u dostawców usług audiowizualnych. Jest to zatem szczególnie ważne dla handlu i dostawców usług.
Czy rozporządzenie zmusza mnie do oferowania konkretnych metod płatności?
Rozporządzenie nie zobowiązuje nikogo do oferowania wszystkich dostępnych w UE metod płatności. Niedopuszczalne jest tylko ograniczanie praw ze względu na kraj kupującego. Niemiec musi mieć możliwość płacenia swoją kartą kredytową we włoskim sklepie internetowym, tak samo, jak kupujący z Czech czy Polski.
Czy teraz wszystkie wersje krajowe muszą mieć tą samą ofertę i ceny?
Nie. Sprzedawcy, którzy mają kilka stron w różnych krajach, nie muszą modyfikować ofert. Kupujący musi jedynie mieć możliwość zrobienia zakupów w każdej z wersji krajowych, niezależnie od jego lokalizacji.
A co ze specjalnymi promocjami?
Nie istnieje obowiązek oferowania tych samych zniżek w każdym kraju, aczkolwiek kupujący z każdego kraju może na każdej wersji krajowej dokonać zakupu.
Czy sprzedawca musi zadbać o to, aby np. urządzenie elektryczne było kompatybilne w każdym kraju członkowskim?
Sprzedawca ma jedynie obowiązek informowania o danych technicznych i ewentualnych ograniczeniach na docelowym rynku produktu.
Podsumowanie
Geoblokowanie to praktyka ograniczania dostępu do usług czy produktów na podstawie obywatelstwa lub miejsca zamieszkania klienta. Wyjątki od zakazu geoblokowania są możliwe, gdy sprzedaż jakiegoś produktu jest w danym kraju zabroniony. Sprzedawcy nie mają obowiązku dostarczania towarów do każdego kraju UE, jednak każdy obywatel UE musi mieć możliwość dokonania zakupu.
Rozporządzenie dotyczy wszystkich klientów, nie tylko konsumentów, i ma na celu promowanie swobodnego przepływu towarów w UE. Nie wszystkie sektory gospodarki są objęte rozporządzeniem, np. usługi audiowizualne. Sprzedawcy nie są zobligowani do oferowania wszystkich metod płatności czy tych samych promocji w każdym kraju. Klienci muszą mieć jednak możliwość dokonania zakupów w każdej wersji krajowej sklepu, niezależnie od swojej lokalizacji. Sprzedawcy powinni informować klientów o ewentualnych ograniczeniach technicznych na docelowym rynku produktu.
