4.02.2021
Informacje podstawowe
Rękojmia określa roszczenia, które przysługują kupującemu w ramach umowy sprzedaży w sytuacji, gdy zostanie dostarczony wadliwy towar. W przypadku wystąpienia wad kupujący może wybrać między zażądaniem wymiany towaru lub naprawy. Jeżeli wykonanie uzupełniające się nie powiedzie, można zażądać od sprzedawcy obniżenia ceny zakupu lub odszkodowania. Alternatywnie możliwe jest również odstąpienie od umowy.
W przypadku rzeczy używanych (towarów, które nie są nowe) rękojmia może być ograniczona w czasie, co wymaga jednak umieszczenia skutecznej klauzuli w Ogólnych warunkach handlowych. Gwarancja jest natomiast dodatkowym i dobrowolnym świadczeniem producenta/sprzedawcy. Należy więc pamiętać, że gwarancja i rękojmia to dwa różne pojęcia, i że gwarancja może obowiązywać obok rękojmi lub wykraczać poza jej ramy.
Towar drugiego gatunku, towar po obniżonej cenie
W przypadku ofert specjalnych i artykułów drugiego gatunku sprzedawanych jako nowe obowiązuje całkowita rękojmia. Oznacza to, że towar drugiego gatunku, jeżeli jest oferowany jako nowy, podlega takim samym prawom, jak towar nowy pierwszego gatunku. Wyłączenie odpowiedzialności za wady (np. uszkodzony kartonik lub elementy przedmiotu) jest możliwe tylko wtedy, gdy wady zostały wyraźnie wskazane i opisane w ofercie, np. opisie produktu.
Towar używany
Sprzedawca nie ponosi odpowiedzialności za wady, które zostały wyraźnie wskazane przed zawarciem umowy np. w opisie produktu, ani za naturalne zużycie produktu. Naturalne zużycie występuje wtedy, gdy wada jest skutkiem normalnego zużycia i starzenia się produktu lub eksploatacji. W przypadku pojazdów należy tutaj wziąć pod uwagę przede wszystkim przebieg i rok produkcji.
Brak odpowiedzialności za wady związane z wiekiem typowe dla produktu, np. ubytek oleju w 9-letnim Fiacie Punto z przebiegiem 120 000 km nie jest wadą (Sąd Okręgowy w Kassel, sygn. akt 1 S 2/05 SVR 2005, 421).
Części zużywające się
W przypadku trudności z rozróżnieniem między oznakami zużycia a wadą zasadniczo to kupujący ma obowiązek udowodnić, że chodzi właśnie o wadę. Wyjątek stanowi tutaj odwrócenie ciężaru dowodu w ciągu pierwszych 6 miesięcy po przekazaniu zakupionego towaru w przypadku sprzedaży konsumenckiej. W tym okresie to przedsiębiorca musi udowodnić, że chodzi wyłącznie o normalne oznaki zużycia. (Wyrok Federalnego Trybunału Sprawiedliwości z dnia 12.10.2016 r., sygn. akt VIII ZR 103/15)
Wyłączenie rękojmi generalnie nie jest możliwe. Rękojmia jest jednak zależna od produktu, przy czym punktem odniesienia jest trwałość typowa dla danego produktu.
Przykładowe kazusy
Sąd Rejonowy w Dreźnie, 23.09.2005 r., sygn. akt: 114 C 3075/04
„…W przypadku dziewięcioletniego samochodu osobowego o przebiegu 173 695 km oznaki zużycia tarcz i klocków hamulcowych, szumy w pompie wspomagania układu kierowniczego, wyraźny hałas w skrzyni biegów podczas jazdy na pierwszym biegu oraz piszczenie w łożysku wentylatora w układzie chłodzenia, nawet jeśli w wyniku przeciążenia przestało ono działać, nie są uznawane za wady materiałowe, lecz za normalne oznaki zużycia…”
Wyższy Sąd Krajowy w Fürstenwalde, 24.05.2005 r., sygn. akt: 13 C 557/02
„…Nieszczelna uszczelka głowicy cylindra i technicznie zużyty katalizator to wady mogące wystąpić w samochodzie osobowym w wieku 5,5 roku oraz o przebiegu ok. 71 700 km skutkiem normalnego zużycia. Obie usterki techniczne…. występują zazwyczaj już przy przebiegu 40 000 km. W przypadku pojazdu o przebiegu 70 000 km kupujący musi się więc liczyć z taką wadą. Fakt, że z technicznego punktu widzenia istnieje również możliwość wystąpienia takiej usterki dopiero po przejechaniu ponad 200 000 km nie prowadzi do założenia… że średnią wartość tego parametru należy uznać za granicę normalnego zużycia. Decydującym czynnikiem jest to, kiedy taka usterka techniczna występuje zazwyczaj. Od tego momentu wada nie stanowi odstępstwa od stanu oczekiwanego dla pojazdu używanego…”
Przykłady wystąpienia wady
Wyższy Sąd Krajowy w Düsseldorfie, wyrok z dnia 19.06.2006 r., sygn. akt 1 U 38/06
Uszkodzenie automatycznej skrzyni biegów w ponad 7-letnim Renault Laguna z przebiegiem 84 000 km. Sąd orzekł, że na podstawie porównania z innymi automatycznymi skrzyniami biegów w samochodach klasy średniej, które zachowują funkcjonalność średnio co najmniej przez 150 000 km klient mógł oczekiwać takich samych wyników oraz rynkowej jakości odnośnie wybranej automatycznej skrzyni biegów.
Sąd Rejonowy w Halle (Saale), wyrok z dnia 08.12.2011 r., sygn. akt 93 C 2126/10
Znacznie zwiększone zużycie oleju (ok. 1,5 l / 1000 km) w 9-letnim Nissanie Primera z przebiegiem 60 500 km. Sąd uznał taki stan zużycia oleju za wadę, ponieważ znacznie przekraczało ono normalnie oczekiwane zużycie oleju.
